NUNTUN NGRASAKAKE MARANG LIRE GATHUK LAN AWOR

Ing ndhuwur mratelakake bab pisah lan gathuking angen-angen karo Budi. Uga bab pisah lan gathuking rahsa karo Rahsa. Lan maneh mratelakake woring Budi lan Rasa.

Sarening Budi karo Rasa wis amor dadi siji, ing sabanjure yen ing layang iki ana tembung Budi, terkadhang karepe : wis karo rasa. Mangkono uga yen ana tembung Rasa, terkadhang karepe wis karo Budi.

Budi lan Rasa karo-karone karingkes maneh : Kajaten.

Ing saiki mratelakake terange kang aran gathuk, murih bisa ngrasakake.

Nganggo tuladha mangkene : Wong maca layang karo memangan, yen enggone maca mau banget enggone nggatekake marang surasaning layang, mesthi ora ngrasakake marang rasaning panganan kang dipangan. Terkadhang salebare mangan manawa ditakoni rasane : ora bisa mratelakake. Iku mulane mangkono, sabab angen-angene ora gathuk karo pangrasa ilat. Angen-angene ora nekseni marang pakartining pangrasa ilat, sabab lagi nuju marang layang, wekasan angen-angen benggang utawa pisah lang pangrasa ilat.

Dene yen angen-angen nuju marang rasaning panganan, iku angen-angen gathuk lan pangrasa ilat. Yen mangkono, pangrasa ilat dadi sa-awak karo angen-angen. Pakartining pangrasa ilat dening angen-angen. Wasana oleh-olehaning pangaweyane pangrasa ilat ya diaku dening angen-angen. Lire : angen-angen duwe kawruh saka ilat, mulane salebare mangan, angen-angen nyimpen kawruh saka ilat.

Wong kang drijine lagi nggrayangi sawijining narang kanthi diematake, kayata : nggrayangi bludru, otot utawa keketeg, sanajan wong mau ngadhepake ratan karo melek, ewadene ora sumurup kahanan kang ana ing ratan. Iku sababe angen-angene ora gathuk karo pandulune, lagi gathuk karo pangrasaning driji. Dadi ing wektu iku, angen-angen ora duwe kawruh kang saka pandulu, mung oleh kawruh kang saka pangrasa driji.

Pandulu, pangrungu, pangganda, pangrasa ilat lan pangrasa badan, kabeh yen makarti kang ora disekseni ing angen-angen, (ora gathuk karo angen-angen, tegese : angen-angen ora oleh kawruh saka piranti lelima mau.

Wong ngimpi kang angen-angen ora gathuk karo engetan kasatoan (khewani, roh jasmani) iku satangine turu : lali kabeh marang impene. Kayata : ngimpi kang durung nganti nglilir banjur turu maneh, sanajan sawengi natas ngimpi bae, nanging esuke lali kabeh marang impene. Mulane mangkono, sabab pakartining roh khewani (engetan kasatoan), ora gathuk lan angen-angen, lire : panggawe kang linakonan dening engetan kasatoan (de donker) ora disekseni ing angen-angen. Dadi angen-angen ora ngakoni marang oleh-olehing kasatoan, sasuwene pisah lan angen-angen. Dene yen kasatoan gathuk karo angen-angen, kayata : ngimpi kang katungka nglilir, iku satangine turu : kelingan marang impene, sabab engetan kasatoan ketungka tekane angen-angen, banjur gathuk dadi saawak (bongkoting kasatoan jumbuh karo pucuking angen-angen).

Aja sing turu, sanajan melek pisan, yen kasantoan tumandang ninggal angen-angen, mesthi angen-angen ora ngakoni. Kayata : solahing anggota lan pangucap kang aran bendana utawa saradan, iku panggawe tanpa seja lan ora krasa. Dadi mesthi ora diaku (ora dirumangsani) dening angen-angen.

Ora kurang wong ngimpi utawa nglindur melek-melekan, iku sabab kasatoane tumangkar, ora kereh ing nagen-angen.

Wong kang lagi O R A ngrasakake kasukuran lan panarima, ing wektu iku angen-angen O R A gathuk karo Mutmainah sabab lagi gathuk karo Amarah lan Supiyah. Kosok baline : kang lagi ngrasakake kasukuran lan panarima, angen-angen oleh kawruh kang saka Mutmainah.

Wong kang nengenake kasukuran, angen-angen raket supeket karo rasa  kanerakan, sugih kawruh babagan kanerakan.

Angen-angen iku  bisa gathuk karo kadonyan, bisa gathuk karo kaswargan, bisa gathuk karo kajaten.

Wong kang angen-angene ora tau gathuk karo kajaten (Budi Rasa), ya ora duwe kawruh kasunyatan.

Kang mung GATHUK bae karo kajaten, kawruhe ya WEWEKONING kajaten.

Kang wis AWOR karo kajaten, ya MALIGINING kajaten.

Turu, iku tegese : angen-angen ora makarti (ora nyambut gawe). Melek iku tegese : angen-angen nyambut gawe (ngawruhi).

Turu lali, iku tegese : angen-angen ora gathuk karo apa-apa, ora gathuk karo kajaten lan ora karo kadonyan. Mulane ya ora ngawruhi apa-apa.

Turu eling, iku tegese : angen-angen gathuk karo kajaten, ora gathuk karo kadonyan.

Melek lali, tegese : angen-angen ora gathuk karo kajaten, mung gathu karo kadonyan.

Melek eling, tegese : angen-angen gathuk karo kajaten sarta kadonyan.

Sing sapa wis bisa melek eling, ya bisa turu eling, sabab angen-angene wis bisa gathuk mrana-mrene, oleh kawruh kasunyatan lan kadonyan.

Rasajati, Budi utawa Manusa sajati, iku tansah sugih kawruh kabatinan kang tanpa pedhot, tansah ngrasa marang wates gedhene, sarta tansah eling tanpa pedhot, tansah ngrasa marang gaibing rasa. Emane dene asring binuntel ing wong, kang angen-angen durung bisa gathuk karo kajatene, marga isih kasar  RAHSANE lan isih KESIT angen-angene. Pancadriya durung ana bageyane kang alus, kang bisa salaras karo wewengkoning kajaten.

Manawa angen-angen kulina ditajemake sarta rahsa kulina dileremake, mesthi sangsaya lawas sangsaya laras karo kajatene, angen-angen sangsaya laras karo Budi, rahsa sangsaya laras karo Rasa.

Yen pancadriya (angen-angen lan rahsa) wis ana bageane kang alus utawa laras karo kajaten, ing kono, bongkoting angen-angen bisa gathuk karo pucuking Rasa. Ringkese : pancadriya (wonge) gathuk karo kajaten, ka-aranan NGUNGAK KAJATEN.

Manawa aluse wis banget, salaras kabeh karo kajaten ka-aranan : jumbuh lan kajaten, tegese : wor karo kajaten. Ing kono angen-angen lan rahsa raket utawa kumpul karo Budi.

Rehne angen-angen wis bisa nunggal karo Budi, mangka Budi duwe kajaten, dadi angen-angen ya milu duwe kawruh kajaten uga. Dadi sanajan dianggowa melek utawa turu, angen-angene nggawa kawruh kajaten. Wong mangkono iku ka-aranan wong akawruh, karepe wong akawruh kajaten, tembunge Arab wong makripat.

Wong turu lali : iku sahir kabire sirna, nanging angen-angene ora duwe kawruh kajaten, marga ora gathuk karo Budi.

Wong turu eling, iku sahir kabire sirna, nanging duwe kawruh kajaten, marga angen-angene gathuk karo kajaten.

Wong mati lali, iku sahir kabire ora sirna, nanging sahir lan kabire mau salin kang luwih alus bebakalane.

Wong mati eling, iku sahir kabire sirna dadi kajaten, sarta banjur mengkoni marang saliring sahir kabir.

Wong mati kang ngalami kaswargan iku sahir kabire ora sirna, nanging dadi luwih runtut lan laras katimbang kuwadhagan.

Wong mati kang ngalami kanarakan iku, sahir kabire ora sirna, sarta luwih alus babakalane katimbang kuwadhagan, nanging malah ora runtut lan ora laras.

***

KINANTHI

Dene awas tegesipun, weruh warananing urip, miwah wisesaning tunggal, kang atunggil rina wengi, kang mukitan ing sakarsa, gumelar ngalam sakalir.

Aywa sembrana ing kalbu, wawasen wuwus sireki, ing kono yekti karasa, dudu ucape pribadi, marma den sembadeng sedya, wewesen praptaning uwis. (Wedhatana Winardi).