EMPAN – PAKAN – MEMPAN

a. Wong ngempakake geni, iku tegese : wong mau MAKARTEKAKE geni. Pakartining geni arane : murub utawa mengangah. Dadi wong mau agawe, murih genine murub utawa menganggah.

Geni mau supaya MAKARTI nganggo lantaran PAKAN. Pakane : kayu garing utawa lenga. Kayu garing utawa lenga iku dadi LANTARANE MAKARTINE sigeni.

Kayu teles, diempakake ORA MEMPAN. Tegese : ORA KALEKSANAN MAKARTI marga dilantari kayu teles. Kayu garing diempakake ing geni, mempan, tegese kaleksanan sigeni MAKARTI rehne dilantari kayu garing.

D A D I :

Empan, tegese : pakartine.
Pakan, tegese : lantaraning makarti.
Mempan, tegese : makarti mawa lantaran.

b. Wong ngempakake pandulu, tegese : wong mau MAKARTEKAKE pandulu. Pakartining pandulu arane NDULU. Dadi wong mau agawe murih pandulune ndulu (pandelenge ndeleng).

Pandulu mau supaya makarti, nganggo lantaran PAKAN. Pakane : rerupan, kayata rupaning kembang iku kang dadi LANTARAN MAKARTINE si-pandulu.

Barang ing pepeteng; diumpamakake ORA MEMPAN. Tegese ; pandulu ORA KALEKSANAN MAKARTI dilantari barang ing pepeteng. Barang ing pepadhang diempakake ing pandulu, mempan, tegese : kaleksanan si-pandulu mau MAKARTI dilantari barang ing pepadhang.

D A D I :

Empaning pandulu, tegese : makartining pandulu.
Pakaning pandulu, tegese : rerupan kang dinulu.
Mempaning pandulu, tegese : makartining pandulu lantaran rerupan.

c. Murid ngempakake pikiran, tegese : murid mau MAKARTEKAKE pikiran. Pakartining pikiran arane : MIKIR. Dadi murid mau agawe, murih pikirane mikir.

Supaya pikiraning murid mau makarti, ya nganggo lantaran PAKAN. Pakane : samubarang kang dipikir, kayata : etungan. Etungan mau dadi lantaran makartine si-pikiran.

Etungan kang kangelan, (kayata : Aljabar diwulangake marang bocak cilik) ora mempan. Tegese : ora kaleksanan makarti dilantari Aljabar, marga ora runtut karo pikirane bocak cilik. Etungan kang murwat karo pikirane kang etung diempakake, mempan, tegese : kaleksanan pikiraning bocah makarti dilantari etungan kang murwat.

d. Wong ngempakake pangrasa ilat, tegese wong mau MAKARTEKAKE pangrasa ilat. Pakartining pangrasa ilat aran : NGRASAKAKE PEPANGANAN. Dadi wong mau AGAWE murih pangrasa ilate NGRASAKAKE.

Supaya pangrasa ilat mau makarti, ya nganggo lantaran pakan. Pakane, panganan, upama : gedhang iku dadi lantaran makartine si-pangrasa ilat.

Panganan kang ora diarepi, diempakake : ORA DOYAN. Ora doyan iku tegese : ORA MEMPAN tumraping pangrasa ilat. Dadi ORA KALEKSANAN MAKARTI dilantari panganan kang ora diarepi. Gedhang diempakake : doyan, tegese : MEMPAN utawa KALEKSANAN MAKARTI dilantarai gedhang.

e. wong ngempakake napsu Mutmainah, tegese : wong mau makartekake napsu Mutmainahe. Pakartining napsu Mutmainah iku, ngrasakake beciking Pangeran utawa titahe. (Ngrasa suka sukur utawa duwe panarima). Dadi wong mau agawe murih Mutmainahe ngrasa suka sukur, marang Pangeran, utawa nduweni panarima marang sapadha-padha tumitah.

Supaya Mutmainah mau makarti, ya nganggo lantaran pakan. Pakane : kawruh Maha Murah lan Maha Asihing Pangeran utawa kabecikaning titah.

Kawruh Maha Murah, Maha Asih sarta kabecikan mau kang dadi lantaran makartekake Mutmainah. Mutmainah banjur ngrasakake kaluhuraning Pangeran. Utawa nindakake panggawe kang salaras karo kasukurane.

Panyana la utawa kliru marang Pangeran lan sapapadhaning tumitah, diempakake ing Mutmainah, ora mempan (ora doyan), tegese : Mutmainah ora kaleksanan makarti dilantari panyana ala. Nanging yen panganggep becik mempan (doyan).

f. wong ngempakake bapsu Amarah, tegese : wong mau makartekake napsu Amarah. Makartining napsu Amarah, panyana ala marang Pangeran lan titah, wujude : ngresula, manglah, gegethingan, muring, pansaten….. Dadi wong gawe murih Amarahe ngrasakake panyana kang kleru.

Supaya amarah mau makarti, nagnggo lantaran pakan. Pakane : panggawe ala utawa sasar, (panggawe kang asale saka setan, kang kasandhang ing Manungsa). Panggawening setan (panggawe kang nyulayani kapangeranan), dadi lantaran makartine si Amarah.

Panggawe becik lan bener (sarujuk lan Rasa Budi) diempakake ing Amarah, ora mempan (ora doyan). Tegese : ora kaleksanan si-Amarah makarti dilantari panggawe kang rujuk karo Budi Rasa. Nanging yen sarujuk karo watak kasetanan : mempan (doyan).

g. Wong ngempakake napsu Supiyah, tegese : wong mau makartekake napsu Supiyah. Pakartining Supiyah kang luhur, karem ngrasakake kabagusaning Alam kang luhur. Supiyah kang asor, karem kabagusaning Alam kang asor. Dadi wong mau agawe kareming Supiyah marang kabagusaning Alam, (kabagusan luhur utawa asor).

Supaya Supiyah kang luhur makarti, ya nganggo lantaran, pakane : kabagusan kang luhur. Supaya Supiyah kang asor makarti. Pakane : kabagusan kang asor. Kabagusan asor, dadi lantaran makartine Supiyah asor.

SUPIYAH LUHUR diempani KABAGUSAN ASOR : kurang mempan.

SUPIYAH ASOR diempani KABAGUSAN LUHUR : kurang mempan.

SUPIYAH LUHUR diempani pakananing Amarah : kurang mempan.

SUPIYAH ASOR diempani pakaning Amarah : mempan.

SUPIYAH LUHUR diempani pakaning Mutmainah : mempan.

SUPIYAH ASOR diempani pakaning Mutmainah : kurang mempan.

SUPIYAH ASOR diempani pakaning Amarah : mempan.

MUTMAINAH diempani pakaning Supiyah luhur : mempan.

MUTMAINAH diempani pakaning Supiyah asor : kurang mempan.

MUTMAINAH diempani pakaning Amarah : ora mempan.

Dadi Supiyah luhur iku salaras karo Mutmainah. Iku tegese : wong ngrasake kabagusan luhur (kaendahan) iku narik marang pakartine Mutmainah. Mangkono uga tetimbangane : ngrasakake rasa bekti iku narik marang rasa kabagusan luhur. Ringkese : RASA KAENDAHAN LUHUR iku tarik-tinarik karo RASA BEKTI. (1).

Kosokbaline : ngrasakake marang barang kang elek, (jelek) iku narik marang Amarah (gela, muring). Iku pakartining Supiyah asor.

Sarehne Supiyah asor kurang mempan marang Mutmainah dadi mempane Amarah.

RASA : dipakani rahsa kang alus : mempan. Dipakani rahsa kang kurang alus : kurang mempan. Dipakani rahsa asor ora : mempan.
—————————

(1). Rasa kaendahan (shoonbeidsgevoel) tarik-tinarik karo alusing bebuden.

ANCASING SEMADI

Ancasing semadi iku ngempakake rahsa alus marang RASA, utawa ngempakake angen-angen alus marang Budi.

Kena uga ka-aranan ngempakake RASA marang rahsa kang alus, utawa BUDI marang ANGEN-ANGEN ALUS.

Katembungake liya, nepungake PANCADRIYA KANG ALUS, marang : WEWENGKONING KAJATEN.

Supaya wewengkoning kajaten mempan marang alusing pancadriya, utawa alusing pacadriya mempan marang wewengkoning kajaten, …… karo-karone kudu ngemperi.

Manawa rahsa durung lerem sarta angen-angen durung ening, diempakna rambah-rambah ora mempan. Ewa dene yen ditlateni bae enggone ngempakake, sangsaya lawas sangsaya nyedhaki marang mempane.

NGURIP – URIP

Urip, tegese : MAKARTI utawa BISA MAKARTI.

Makarti, tegese : ngempakake dayane.

Ngurip-urip, tegese : ngudi lestarining pakartine utawa lestarining bisa makarti. Kayata :

a. Tanduran jeruk di-urip-urip, tanduran mau diudi murih lestari urip, yaiku lestarine bisa makarti (tuwuh, semi, mundhak gedhe, awoh……) sarana diweneh pakan. Pakane : jasad cuwer ing lemah lan jasad kumukus ing hawa. Mempane utawa donyane : kaleksananing makarti dilantari jasad ing lemah lan ing hawa, suburing tuwuhe : nganakake godhong, kayu lan uwoh.

b. Kakuwataning tangan diurip-urip, tegese : tangan mau diudi murih lestari bisane nyenyekel, angkat junjung sapanunggalane. Pakane : Barang-barang kang digarap utawa dijunjung, kayata : bandhul. Mempane : kaleksanane makarti ngangkati bandhul rambah-rambah. Suburing tuwuhe : gedhe kekuwatane, banjur karan rosa, tegese : kelar ngangkat barang kang abot-abot.

c. Pikiran diurip-urip, pikiran mau diudi murih lestari bisa memikir, sarta mundhak-mundhak kakuwatane. Pakane : samubarang kang prelu pinikir, kayata : piwulang ing pamulangan. Mempane : kaleksanane bisa mikir piwulang warna-warna. Suburing tuwuhe : gedhe kekuwatane, banjur ka-aranan pinter, tegese : bisa mikir prekara kang angel-angel.

d. Napsu Mutmainah diurip-urip, Mutmainah mau diudi murih lestari ngrasakake kasukuran marang Pangeran, lan ngrasakake kabecikaning titah. Pakane : kawruh (kanalaran) bab kaluhuran, kawicaksanan, Maha Asih lan Maha Murahing Pangeran, apa dene kawruh bab kabecikaning Manusa (enggone samad-sinamadan) tuwin kabecikaning titah kabeh. Mempane : yaiku kaleksanane bisa ngrasakake marang kang kasebut mau. Suburing tuwuhe : gedhening kakuwatane. Lire gedhe kakuwatane yaiku : kuwat kataman sakseriking sapadha-padha (ora niyat males ala utawa thukul gething). Kuwat nampa panandhang kang ora kepenak (ora ngresula), kayata : lara lan susaha ora mundur tekade marang kautaman. Kuwat sukur sajroning nampa panandhang. Kuwat ambeg asih sajroning nampa piala saka liyan. Kabeh iku ateges alus utawa luhur bebudene, gedhe kasabarane, tuwajuh utawa tawakal, marga dhasare welas-asih marang sapadha-padhaning titah. Kosokbaline : wong kang nepsu tampa piala utawa ngresula tampa panandhang pait, iku Mutmainahe isih ringkih, kalah karo Amarah.

Cobaning Pangeran sarta alaning liyan, iku tumraping Mutmainah, kena kaupamakake bandhul tumrap marang tangan kang mredi karosan, utawa : piwulang kang angel tumrap marang oikiran kang marsudi kapinteran. Tandhaning ringkih iku : durung kuwat, Tandhaning kuwat : lestari pakartine (lestari uripe) sanajan dibandhulana.

Urip Mutmainah yaiku lestari anggone ngrasakake marang rasaning rila, lega, legawa, ayem, tentrem, suka sukur welas asih, bekti, ora pegat-pegat rinasa ing saben dina aran urip Mutmainahe iku MAKARTINING MUTMAINAH. Dene makartine Mutmainah iku, enggone ora kendhat ngrasakake marang rasa kang mangkono.

Subur, tegese : gedhe pakartine utawa Kuwat dayaning pakartine. Amarahe kalah, kongsi sirna babar pisan.

Mutmainah kang mangkono iku, satemene wis katumusan ing rasa jati.

Dadi ngurip-urip iku karepe padha bae karo “gymnastiek” (olah raga). Kabeh ancase ngundhakake kakuwatan, sarana ngempakake dayane. Sadhengah kang duwe daya, yen kulina diempakake, mesthi dadi mundhak-mundhak dayane. Dene kang dadi pepalange utawa kang KA-ANGGEP MUNGSUHE iku satemene mung dadi LANTARAN MURIH MUWUH GEDHE ENGGONE NGEMPAKAKE KAKUKUWATAN, ora beda karo bandhul tumraping tangan kang marsudi karosan, utawa GARAPAN ANGEL tumraping pikiran kang marsudi kapinteran. Dayaning Amarah, Supiyah lan Aluamah, kaanggepa lantaran murih MUTMAINAH, ANGEN-ANGEN LUHUR TUWIN BUDI RASA : ngempakake dayane kang luwih gedhe. Empan kang luwih gedhe iku prelu banget tumrap kemajuaning jiwa. Kang aran cobaning Pangeran, iku GARAPAN tumrap jiwa kang ngungkap diwasa. Prelune supaya jiwa mau wuwuh kawicaksanane, dening weruh PANGALAMANING RASA maneka warna. Sanajan godhaning kasetanan pisan, ora susah dianggep mungsuh, dianggepa piranti utawa lantaran pangudining kawicaksanan. Kang maca layang iki bakal bisa ngreti dhewe mungguh prelune Pangeran kang Mawa Wikan nitahake setan, ora liya ya kanggo kapreluwaning Manusa iku sipating Pangeran.

mBanjurake bab ulah raganing jiwa

e. Ancasing semadi iku dudu : nganggur, dadi aja dianggep kaya wong arep turu. Sajatine ya “gymnastiek” tumrap marang budi rasa.

Sajroning semadi ngempakake dayaning ELING + RASA.

Rasakna kang kapretelakake  woring Budi lan Rasa.

Ngrasakake pratelan kang kasebut ing  gymnastiek, tumraping Rasa lan Budi.

Dene kang minangka BANDHUL utawa GARAPAN ANGEL yaiku dayaning angen-angen asor, Supiyah, Luamah lan Amarah.

Yen manusa bisa ngalahake patang prekara iku (angen-angen asor, Supiyah, Luamah, lan Amarah) tartamtu dadi mundhak gedhe dayaning kasuksmane, marga keconggah nggarap garapan kang angel, rokel (pating brenjul), gawat lan rungsit.