LANGKAH LIMANG PERKAWIS

Lampah Limang Prakawis miturut kabudhayan Jawi wiji saking Kyai Agêng Pêngging ingkang kapêncarakên dening Seh Siti Jênar, inggih punika:

1. Sêtya amituhu utawi têmên lan jujur.
2. Santosa, adil paramarta, tanggêljawab botên lèwérwéh.
3. Lêrês ing samubarang damêl, sabar wêlas asih ing sasami, botên ngunggul-unggulakên dhirinipun, têbih saking watak panganiaya.
4. Pintêr saliring kawêruh, langkung-langkung pintêr ngécani manahing sasami-sami, punapa dènè angêreh kamurkaning manah pribadi, botên anguthuh mêlik anggéndhong lali, margi saking dhayaning mas picis raja brana.
5. Susila anoraga, tansah ngênggéni tata krami, mawéh rêrêseping paningal tuwin sêngsêming pamiharsa, dhatêng ingkang sami kataman.

Mustikaning kawêruh tuwin luhur-luhuring kamanungsan kuwasa anindhakakên lampah limang prakawis kados kawursita ing nginggil punika. Têmah kita manggén ing sasaning katêntrêman, dene wontêning katêntrêman punika mahanani harja kréta lan kamardhikan kita sami. Yen botên makatên, ngantos sabujading jagad, kita badhe nandhang papa cintraka, kagilês dening rodha jantraning jagad margi kacidraning manah kita pribadi.

Hewandene Pêpingin Nêm Prakawis punika inggih ingkang among utawi mituruti karsa, wêwêjanganipun kados ing ngandhap punika:

1. Paningal (Sang Prêtiwidnya), amjurungi karsa ningali wawarnén ingkang sarwa édi péni.
2. Pangganda (Sang Sutasoma), mituruti karsa angambêt gagandan ingkang amrikarum angambar-ambar.
3. Pamiyarsa (Sang Srutakirti), among karsa niling-nilingakên pamirênging swara ingkang sakéca angrangin angayut-ayut, langkung-langkung pangrintihing swara salêbêting pulang asmara.
4. Pangraosing ilat inggih pangênyam (Sang Satanika), angumbar karsa raosing sawarnanipun dhadhaharan tuwin unjuk-unjukan ingkang sarwa miraos.
5. Pangraosing anggota (Sang Srutakrama), anguja karsa sakécaning sarira (kêséd sungkan sasaminipun), langkung malih pangujaning raos kanikmataning asmara.
6. Wicara (Sang Gatutkaca), anjurungi karsa wêdaling swara sêreng kadosta; nêpsu, muring- muring, srêngên, lsp. Dene wêdaling swara ingkang manis arum anujuprana, namung yén kapanujon amawa pamrih, atêges wicara ingkang lamisan. Inggih wêdaling pamicara ingkang manis arum kadi madu pinastika, punika mêsi darubêsi sakalangkung mandi, sintên ingkang kirang waspada, bilai ingkang pinanggih.